نحوه فعالیت و نظارت بر فروشگاه های بزرگ چند منظوره ای یا زنجیره ای :
ماده ۱) مقدمه
فعالیت فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنحیره ای و نحوه نظارت بر آنها به موجب ماده ۸۶ قانون نظام صنفی و تبصره ذیل آن (مصوب ۲۴/۱۲/۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی) ، بر اساس مقررات این آیین نامه خواهد بود .
ماده ۲) تعاریف
فروشگاه های بزرگ : به فروشگاه هایی اطلاق می گردد که مجموعه ایی از گروه های کالایی مورد نیاز عموم را در مقیاس بزرگ و فضای مناسب عرضه نماید .
فروشگاه های زنجیره ای : به فروشگاه هایی اطلاق می شود که تحت مدیریت متمرکز در فروشگاه های متعدد به عرضه کالا مبادرت نمایند . این قبیل فروشگاه ها می توانند فعالیت های اقتصادی خود در دو بخش عمده فروشی و خرده فروشی قرار دهند . فروشگاه های مذکور به دو دسته تقسیم می شوند :
الف – فروشگاه های زنجیره ای تخصصی (تک منظوره) : فروشگاه هایی هستند که تنها به عرضه یک گروه کالایی خاص ، مبادرت می نمایند .
ب – فروشگاه های زنجیره ای جامع (چند منظوره) : فروشگاه هایی هستند که به عرضه مجموعه ای از گروه های کالایی ، مبادرت می نمایند .
تبصره : فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای ، می توانند خدمات جانبی متعارف مورد نیاز عموم را نیز در فروشگاه های خود ، ارائه نمایند .
ماده ۳) شرایط متقاضیان و مدارک لازم
شرایط متقاضیان تاًسیس فروشـگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجـیره ای و مدارک لازم به شـرح ذیل می باشد :
الف – شرایط متقاضیان :
- تابعیت ایران و در مورد اتباغ بیگانه داشتن پروانه کار و اقامت معتبر از مراجع ذی صلاح قانونی
- نداشتن سابقه موُثر کیفری برای اشخاص حقیقی .
- داشتن تحصیلات عالیه و یا برخورداری از تجارب تجاری .
- ارائه گواهی پایان خدمت نظام وظیفه و یا معافیت دائم .
ب – مدارک لازم :
- ارائه سند مالکیت محل فروشگاه با اجاره نامه رسمی یا ارائه قرارداد منعقد بین متقاضی مجوز فعالیت با ادارات ، سازمان های دولتی ، نهادها ، شهرداری ها و یا شرکت های وابسته به دولت .
- ارائه گواهی پایان کار تجارت از شهرداری
- موافقت اداره نظارت بر اماکن عمومی نیروی انتظامی از نظر ضوابط انتظامی و ترافیکی .
- ارائه آخرین مدرک تحصیلی و شش قطعه عکس و فتوکپی شناسنامه عکس دار و برای اتباع بیگانه فتوکپی گذرنامه
تبصره ۱ : در صورتی که فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای نسبت به دایر نمودن اماکنی که طبق قوانین و مقررات مربوط مکلف به رعایت امور بهداشتی می باشند مبادرت نمایند ، دریافت مجـوز وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی هنگام صدور مجوز فعالت جهت آنان الزامی می باشد .
تبصره ۲ : در صورت ارائه خدمات فنی توسط فروشگاه های مزبور ، داشتن مجوز صلاحیت فنی و تخصصی از مراجع ذیربط توسط خدمات دهنده ، الزامی است .
ماده ۴) فروشگاه های بزرگ چند منظور ، یا زنجیره ای باید دارای ویژگی های زیر باشند :
- حداقل مساحت لازم جهت عرضه فروش در فروشگاه های بزرگ . در شهرهای تهران ، مشهد ، اصفهان ، شیراز ، تبریز ، اهواز و کرج پانصد متر مربع و در سایر شهرهای کشور ۲۵۰ متر مربع می باشد .
- حداقل مساحت لازم جهت عرصه فروش در فروشگاه های مرکزی چند منظوره یا زنجیره ای در شهرهای کشور یک هزار متر مربع و در سایر فروشگاه ها سیصد متر مربع می باشد .
- تجهیزات ایمنی کافی ، سیستم اطفا حریق ، تاًسیسات رفاهی ، بهداشتی و سایر امکانات لازم برای ساختمان هر یک از فروشگاه های زنجیره ای بزرگ .
- درهای ورودی ، خروجی و اضطراری مناسب برای مشتریان و مدخل جداگانه ای برای انتقال کالا از انبارر و سردخانه به عرصه فروش .
- تجهیز فروشگاه به سیستم های رایانه ای و شبکه های نرم افزاری و سخت افزاری .
- عرضه کالا با رغایت کلیه ضوابط استانداردئ و دستور العمل های بهداشتی .
- ارائه فاکتور فروش توسـط صندوق داران و لحاظ نمودن مشـخصاتی از قبیل نام فروشگاه ، تاریخ ، ساعت ، بارکد ، شرح کالا ، قیمت واحد و قیمت کل و میزان تخفیف .
ماده ۵) کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی متقاضی تاًسیس فروشگاه های بزرگ در مراکز استان های سراسر کشور باید تقاضای خود را به سازمان بازرگانی استان و در شهرستان ها به ادارات بازرگانی مربوط ارائه نمایند .
تبصره : در مناطق فوق الذکر پس از تشکیل کانون فروشگاه های فوق ، متقاضی درخواست را به کانون تسلیم می نماید .
ماده ۶) کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی متقاضی ، تاًسیس فروشگاه های چند منظوره یا زنجیره ای موضوع این آیین نامه باید درخواست خود را به کانون فروشگاه های مزبور تسلیم نمایند .
تبصره : در مناطقی که کانون فروشگاه های مذکور تشکیل نگردیده باشد ، متقاضی درخواست خود را به معاونت توسعه بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی تسلیم می نماید .
ماده ۷) سرمایه گذاران خارجی می توانند با رعایت قوانین و مقررات مربوط و ضوابط این آیین نامه مبادرت به احداث و راه اندازی فروشگاه های بزرگ و زنجیره ای نمایند .
ماده ۸) سازمان بازرگانی استان ها و یا ادارات بازرگانی شهرستان ها موظفند پس از تکمیل مدارک لازم حداکثر ظرف مدت یک ماه نسبت به صدور مجوز فعالیت فروشگاه بزرگ اقدام نمایند .
تبصره : در صورتی که اداره بازرگانی شهرستان ها از صدور مجوز فعالیت خودداری نمایند ، متقاضی می تواند درخواست خود را به سازمان بازرگانی استان تسلیم نمایند . سازمان بازرگانی استان موظف است ظرف مدت دو هفته درخواست مزبور را مورد رسیدگی قرارداده و نظر خود را به اداره بازرگانی شهرستان مربوط اعلام نماید . در صورت اعتراض متقاضی به اعلام نظر سازمان بازرگانی استان ، نظر معاونت توسعه بازرگانی داخلی لازم الاجرا خواهد بود .
ماده ۹) وزارت بازرگانی موظف است پس از تکمیل مدارک لازم حداکثر ظرف مت یک ماه نسبت به صدور مجوز فعالیت فروشگاه چند منظوره یا زنجیره ای جهت فروشگاه مرکزی و سایر واحدهای فروشگاه مزبور اقدام نماید .
ماده ۱۰) فروشگاه های زنجیره ای در صورتی که بخواهند تعداد فروشگاه های خود را افزایش دهند لازم است جهت هر یک از فروشگاه های مورد نظر مجوز فعالت را از معاونت توسعه بازرگانی داخلی اخذ نمایند .
ماده ۱۱) کلیه فروشگاه های بزرگ و چند منظوره یا زنجیره ای موجود موظفند حداکثر ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این آیین نامه ، اقدام به دریافت مجوز فعالیت نمایند .
تبصره ۱: سازمان بازرگانی استان ها و ادارات بازرگانی شهرستان ها ، موظفند براساس وضعیت موجود و با دریافت مدارک لازم نسبت به صدور مجوز فعالیت فروشگاه های بزرگ موجود در شهرستان مربوط اقدام نمایند .
تبصره ۲: معاونت توسعه بازرگانی داخلی وزارت بازرگانی موظف است با دریافت مدارک لازم نسبت به صدور مجوز فعالیت فروشگاه های چند منظوره و یا زنجیره ای با وضعیت و موجود اقدام نمایند .
ماده ۱۲) فروشگاه های بزرگ چند منظوره یا زنجیره ای موجود موظفند حداکثر ظرف مدت یک سال وضعیت خود را با موارد مندرج در بندهای ۶،۵،۴،۳ و ۷ ماده ۴ این آیین نامه منطبق نمایند .
ماده ۱۳) در صورتی که فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای موجود ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این آیین نامه نسبت به دریافت مجوز فعالیت اقدام ننمایند و همچنین در صورتی که اشخاص حقیقی یا حقوقی بدون دریافت مجوز فعالیت اقدام به دایر نمودن فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای نمایند . با اعلام وزارت بازرگانی توسط نیروی انتظامی تعطیل و پلمپ می گردند . بازگشایی مجدد این قبیل فروشگاه ها مستلزم تشکیل پرونده در وزارت بازرگانی و ارائه مدارک مربوط خواهد بود .
ماده ۱۴) به منظور توسعه فروشگاه های زنجیره ای و سطح استاندارد این نوع فروشگاه ها دستورالعمل مبنی بر طبقه بندی فروشگاه های زنجیره ای ظرف مدت شش ماه پس از تصویب این آیین نامه توسط معاونت توسعه بازرگانی داخلی و با همکاری کانون فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای و سایر دستگاه های ذیربط تهیه و به تصویب وزیر بازرگانی خواهد رسید .
تبصره : استفاده از تسهیلات و امتیازات اعطایی ، متناسب با طبقه بندی انجام شده و رعایت استانداردهای انجام شده در این آیین نامه خواهد بود .
کانون فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره و زنجیره ای :
ماده ۱۵) به منظور توسعه و تقویت فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای و ایجاد هماهنگی لازم بین آنها ، تسهیل صدور مجوز برای فعالیت های فروشگاه های مذکور ، نظارت بر فعالیت آنها ، حفظ حقوق و منافع مشروع و قانونی آنها (که خود متضمن حفظ منافع جامعه نیز می باشد) ، فراهم نمودن تسهیلات و امکانات بر اساس قانون برای اعضای تحت پوشش ، کانون فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای که منبعد کانون نامیده می شود با شرایط زیر در تهران تشکیل می گردد :
الف – هیاًت موًسس مرکب از یک نفر نماینده وزارت بازرگانی و چهار شخصیت حقیقی یا نماینده شخصیت حقوقی فروشگاه های بزرگ و زنجیره ای فعال که توسط نمایندگان فروشگاه های مزبور انتخاب می شوند .
تبصره : نماینده وزارت بازرگانی با پیشنهاد معاون توسعه بازرگانی داخلی و تایید وزیر بازرگانی تعیین می گردد .
تبصره : دبیرخانه هیاًت عالی نظارت موظف است ظرف مدت یک ماه پس از تصویب این آیین نامه ، با همکاری نمایندگان فروشگاه های فوق ، امکان تعیین و انتخاب اعضای هیاًت موًسس را فراهم نماید .
ب – مجمع عمومی کانون ، مرکب از کلیه اشخاص حقیقی یا نماینده شخصیت حقوقی فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای عضو کانون می باشد .
ج – هیاًت موًسس موظف است حداکثرظرف مدت سه ماه اساسنامه کانون مزبور را تهیه و پس از تاضیید مجمع عمومی جهت تصویب وزیر بازرگانی ارائه نمایند .
د – کلیه فروشگاه های بزرگ چند منظوره یا زنجیره ای پس از دریافت مجوز فعالیت از وزارت بازرگانی ، در کانون عضویت می یابند .
ه – کانون در شهرهایی که دارای فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای باشد می تواند نمایندگی دایر نماید .
و – هیاًت موًسس موظف است پس از تصویب و ابلاغ اساس نامه کانون با هماهنگی وزارت بازرگانی و با انتشار آگهی از داوطلبین عضویت در هیاًت مدیره کانون ثبت نام نموده و با نظارت معاونت توسعه بازرگانی نسبت به برگزاری انتخابات و نعیین هیاضت مدیره کانون اقدام نماید .
ماده ۱۶) مسئولیت اعضای هیاًت موًسس ، پس از برگزاری انتخابات و شروع به کار اعضای هیاًت مدیره کانون خاتمه می یابد .
ماده ۱۷) وظایف ، مسئولیت ها و اختیارات کانون به شرح زیر می باشد .
- دریافت و بررسی تقاظای صدور مجوز فعالیت فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای و معرفی متقاضیان به ادارات بازرگانی ، سازمان بازرگانی استان و یا مرکز امور اصناف و بازرگانان جهت تاًیید نهایی و صدور مجوز .
تبصره : مسئولیت رسیدگی نهایی به شکایات و اعتراضات متقاضیان تاًسیس فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای از نحوه بررسی کانون اعم از تهران و شهرستان ها به عهده مرکز امور اصناف و بازرگانان وزارت بازرگانی بوده و نظر اعلامی لازم الاجراء می باشد .
- ایجاد هماهنگی بین فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای و نظارت بر چگونگی ارائهئ کالا و خدمات به مصرف کنندگان .
- پیگیری ایجاد فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در شهرها و مناطقی که فاقد واحدهای صنفی کافی می باشند .
- پیگیری به منظور دریافت امتیازات و تسهیلات و امکانات لازم از سازمان ها ، نهادهای دولتی و غیر دولتی و نیز دریافت وام و اعتبارات مالی جهت توسعه فروشگاه های عضو .
- مشاوره و همکاری با اعضای تحت پوشش جهت رفع مسایل و مشکلات آن ها به ویژه مشکلات مالیاتی و گمرکی اعضاء .
- بررسی و تحقیق در مورد وضعیت فروشگاه های بزرگ ، چند منظوره یا زنجیره ای سایر کشورها ، به منظور استفاده از تجارب آن ها و ارتقای فعالیت فروشگاه های موجود و ارائه نظرات مشورتی در مورد مسایل اقتصادی و بازرگانی و راهکارهای توسعه فروشگاه های مزبور به وزارت بازرگانی و سایر دستگاه های ذیربط .
- برگزاری دوره های آموزشی در رشته های مختلف فروشندگی حرفه ای ، تجارت الکترونیکی ، مدیریت فروشگاه ها ، فن آوری اطلاعات و …
- همکاری و تعامل با شورای اصناف کشور به منظور تشویق واحدهای صنفی کوچک جهت تشکیل شرکت و ایجاد فروشگاه های بزرگ و زنجیره ای در راستای بهبود سیستم توزیع کالا .
- پیگیری لازم به منظور بهسازی و نوسازی فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای موجود .
- پیشنهاد ساعت کار فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای در جهت رضایتمندی و رفاه حال مصرف کنندگان به مراجع مربوط .
ماده ۱۸) در صورتیکه تصمیمات متخذه توسط کانون به تشخیص معاون توسعهبازرگانی داخلی مغایر با سیاست های اصولی اقتصادی و بازرگانی دولت باشد ، با اعلام معاونت مذکور کانون موظف است نسبت به توقف اجرای آن اقدام و نسبت به اصلاح و یا تجدید نظر آن اقدام نماید .
نظارت :
ماده ۱۹) مسئولیت نظارت بر فعالیت های صنفی فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای و رسیدگی به شکایات خریداران و مصرف کنندگان از فروشگاه های مزبور به عهده ناظران (بازرسان) کمیسیون های نظارت موضوع ماده ۵۲ قانون نظام صنفی و بازرسان کانون فروشگاه های بزرگ و زنجیره ای می باشد .
تبصره ۱ – کمیسیون نظارت برای نظارت بر فعالیت های فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای ، بازرسانی از بین افراد معرفی شده از سوی کانون انتخاب و برای آنان کارت شناسایی صادر می نماید و عزل آنان نیز بر عهده وزارت بازرگانی است .
تبصره ۲ – ناظران (بازرسان) کمیسیون نظارت و کانون ، گزارش تخلفات فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای تهران را جهت بررسی به کانون و در سایر استان ها به نمایندگی کانون ارسال می نمایند . در استان هایی که نمایندگی کانون تشکیل نگردیده ، گزارش تخلفات فروشگاه های فوق به هیاًت های بدوی موضوع ماده ۷۲ قانون نظام صنفی ارسال می گردد.
ماده ۲۰) کانون و نمایندگی های آن مکلفند ظرف مدت پنج روز از دریافت شکایت و یا گزارش تخلف ، نظر خود را مبنی بر تایید یا عدم تایید تخلف اعلام نمایند . در صورت احراز عدم تخلف و یا رضایت شاکی پرونده مختومه می گردد . در غیر اینصورت ، با اعتراض شاکی و ناظران (بازرسان) کمیسیون نظارت ، کانون یا نمایندگی آن موظف است ظرف مدت ۴۸ ساعت از زمان دریافت اعتراض ، پرونده را جهت رسیدگی به هیاًت های بدون موضوع ماده ۷۲ قانون نظام صنفی ارسال نماید .
تبصره – با توجه به اهمیت و ویژگی های فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای ، سازمان بازرگانی استان موظف است با هماهنگی و تاًیید کمیسیون های نظارت افرادی با تجربه و کاردان را به عنوان ناظران (بازرسان) کمیسیون نظارت جهت فروشگاه های فوق تعیین نماید . همچنین رسیدگی به تخلفات صنفی فروشگاه ها در شعب ویژه بدوی و تجدیدنظر انجام می پذیرد .
ماده ۲۱) رسیدگی به تخلفات فروشگاه های بزرگ یا زنجیره ای بر اساس مفاد مواد ۵۷ الی ۷۰ مندرج در فصل هشتم قانون نظام صنفی مصوب ۲۴/۱۲/۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی خواهد بود .
ماده ۲۲) مرجع رسیدگی به شکایات و اعتراضات فروشـگاه ها نسبت به تصمیمات کانون درخصوص تخلفات ، معاونت توسعه بازرگانی داخلی خواهد بود که نظر اعلامی لازم الاجراء می باشد .
منبع: ویژه نامه کالا، خدمات و تجهیزات فروشگاهی
